Sürdürülebilir Bir Dijital Gelecek İnşa Etmek: Neden CODES Eylem Planı Önemli?

Dijital teknolojileri nasıl tasarlayıp kullandığımız, gezegenimizin geleceğini şekillendirmede belirleyici bir rol oynayacak. Son on yılda dijital araçlar hayatımızın her alanına derinlemesine yerleşti – çalışma, iletişim, üretim ve tüketim biçimlerimizi dönüştürdü. Ancak büyük soru hâlâ ortada: dijitalleşme sürdürülebilirliği hızlandıracak mı, yoksa bugünün çevresel ve sosyal krizlerini daha da mı derinleştirecek?

Dijital Çağda Sürdürülebilir Bir Gezegen için Eylem Planı, Dijital Çevresel Sürdürülebilirlik Koalisyonu (CODES) kapsamında ortaklaşa oluşturuldu ve tam da bu soruya yanıt arıyor. Nairobi’deki UNEA-5.2’de sunulan bu plan, dijital yeniliği; iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve kirlilikten oluşan üçlü gezegen krizini ele almak için küresel bir vizyon ortaya koyuyor, aynı zamanda eşitsizlik ve sağlık risklerine de odaklanıyor.

Yapmamız Gereken Üç Dönüşüm

Eylem Planı, dijitalleşmenin otomatik olarak sürdürülebilirliğe yol açmayacağını vurguluyor. Bunun gerçekleşmesi için üç büyük dönüşüm şart:

• Uyum sağlamak: Dijital çağın değerlerini ve hedeflerini sürdürülebilir kalkınma ile uyumlu hale getirmek; yalnızca kâr odaklı yaklaşımlardan çıkarak sosyal ve çevresel faydaya yönelmek.
• Olumsuz etkileri azaltmak: Dijitalleşmenin yüksek enerji kullanımı, ham madde çıkarımı, e-atık, yanlış bilgi, eşitsizlik ve hak ihlalleri gibi olumsuz yanlarını aktif şekilde ele almak.
• Yeniliği hızlandırmak: Kaynakları, teşvikleri ve yatırımları; gezegenin dijital ikizleri, döngüsel ekonomi platformları, bilgi ortaklıkları ve kapsayıcı yönetişim araçları gibi sürdürülebilirliği açığa çıkaran dijital çözümlere yönlendirmek.

Her dönüşüm, dijital becerilerin ve koalisyonların geliştirilmesinden şeffaflık ve hesap verebilirlik için net normların belirlenmesine, gezegen sağlığını destekleyen yeni inovasyon biçimlerinin hayata geçirilmesine kadar uzanan altı stratejik öncelik içeriyor.

Neden Şimdi Önemli?

Dijital teknolojiler, emisyonları gerçek zamanlı ölçebilir, kaynak kullanımını optimize edebilir, akıllı şebekeleri destekleyebilir ve hatta ekosistemlerin “dijital ikizlerini” oluşturarak çözümleri hayata geçirmeden önce test edebilir. Yapay zekâ, IoT sensörleri, blok zinciri ve oyunlaştırma, halihazırda endüstrilerin atıkları azaltmasına ve tedarik zincirlerini ortak sürdürülebilirlik hedefleri etrafında hizalamasına yardımcı oluyor.

Ama bilinçli bir eylem olmadan dijitalleşme daha çok zarar verebilir. Sürdürülemez tüketimi kalıcı hale getirebilir, eşitsizlikleri büyütebilir ve çevresel bozulmayı hızlandırabilir. Eylem Planı, ilerlemenin teknolojilerin kendisine değil, onları nasıl yönettiğimize ve uyguladığımıza bağlı olduğunu hatırlatıyor.

CODES Nedir?

CODES, 2021’de BM Genel Sekreteri’nin Dijital İşbirliği Yol Haritası’na yanıt olarak başlatıldı. Bugün 1.000’den fazla katılımcıyı kapsayan çok paydaşlı bir ittifak haline geldi – hükümetlerden ve BM kuruluşlarından STK’lara, akademiden özel sektör liderlerine kadar. Eş-başkanları arasında UNEP, UNDP, Uluslararası Bilim Konseyi, Future Earth, Almanya Çevre Ajansı ve Kenya Çevre Bakanlığı bulunuyor.

Koalisyonun rolü açık: Dijital teknolojileri, sürdürülebilir kalkınmayı ve 2030 Gündemi’ni hızlandırmaya yönlendirmek ve dijital ekonominin küresel sürdürülebilirliği zayıflatmak yerine güçlendirmesini sağlamak.

Sonraki Adımlar

Taslak Eylem Planı, Küresel Dijital Mutabakat, COP hazırlıkları ve Stockholm+50 gibi yaklaşan küresel süreçleri şekillendirmek için kullanılıyor. Bu arada CODES, geri bildirim toplamaya, siyasi taahhütleri harekete geçirmeye ve üç dönüşümün tamamında “etki girişimlerini” teşvik etmeye devam edecek.

Amaç basit ama acil: Dijital dönüşümün, iklim çözümlerinin, sosyal kapsayıcılığın ve sağlıklı bir gezegenin itici gücü haline gelmesini sağlamak.